Основная образовательная программа основного общего образования мбоу «Малобикшихская сош»

1.Целевой раздел основной образовательной программы основного общего образования 3

1.1. Пояснительная записка 3

1.1.1.Цели и задачи реализации основной образовательной программы основного общего образования 3

1.1.2.Принципы и подходы к формированию образовательной программы основного общего образования 4

1.2. Планируемые результаты освоения обучающимися основной образовательной программы основного общего образования 5

1.2.1. Общие положения 5

1.2.2. Структура планируемых результатов 6

1.2.3. Личностные результаты освоения основной образовательной программы: 7

1.2.4. Метапредметные результаты освоения ООП 8

1.2.5. Предметные результаты 14

1.2.5.1. Родной (чувашский) язык и государственный язык Чувашской Республики (чувашский) (чăваш чĕлхи предмета вěреннин результачěсем): Вĕренÿ результачĕсем (пĕлмелле, пултармалла) Харкамлăх результачĕсем: 1) тăван чĕлхе чăваш халăхĕн наци пурлăхĕ пулнине, Чăваш Республикинче вырăс чĕлхипе тан патшалăх чĕлхи пулнине ăнланни; тăван чĕлхепе ÿлĕмрен кулленхи пурнăçра, суйласа илнĕ профессире усă курма пултарни; 2) чăваш чĕлхин илемлĕхне хаклама пултарни, тăван чĕлхене хисеплени, унпа мăнаçланни; чăваш пуплевĕн нормисене наци культурин пуянлăхĕ шайне лартса сыхласси кашни чăвашшăн пысăк тивĕç тесе йышăнни; пуплеве куллен-кун аталантарма тăрăшни; 3) шухăшпа туйăма палăртма усă куракан сăмахсем, грамматика хатĕрĕсем пуплевре йышлă пулни; ача хăй пуплевне (калаçнине те, çырнине те) сăнаса тивĕçлĕ хак пама пултарни. Пур предмета та вĕренме кирлĕ результатсем: 1) пуплевĕн мĕн пур тĕсĕпе усă курни: . сăмахпа каласа е çырса пĕлтернĕ информацие тĕрĕс ăнланни; . вулавăн тĕрлĕ мелĕпе усă курни; . тĕрлĕ çĕртен (хаçат-журналтан, Интернетран, радиопа телевиденирен т.ыт.те) килекен материалпа паллашса информаци пухма пултарни; . ку е вăл темăпа çыхăннă материала вуласа е илтсе тупма, ăна пухса, тишкерсе, кирлине суйласа илме пултарни; пухнă информацие сыхлама, улăштарма тата кирлĕ çĕрте усă курма пултарни (информаци çăл куçĕ хаçат-журнал, тĕрлĕрен техника хатĕрĕ пулма пултарать); . пĕччен е ушкăнпа тумалли вĕренÿ ĕçĕн тĕллевне, йĕркине ăнланса илни, ĕç результатне каласа е çырса хаклама пултарни; . шухăша сăмах вĕççĕн е çырса ирĕклĕ те тĕрĕс уçса пама пултарни; . тантăшсем умĕнче пĕчĕк е пысăкрах доклад тума хăнăху пурри; 2) вĕренÿре илнĕ тĕрлĕ пĕлÿпе, нумай-нумай хăнăхупа яланхи пурнăçра усă курни; тăван чĕлхене вĕренсе пухнă пĕлÿпе тата хăнăхупа ытти предмета (тăван мар чĕлхесене, литературăна т.ыт.те) вĕренме усă курни; 3) калаçнă май, пĕр-пĕр ĕç тунă чух е мĕнле те пулин тавлашуллă ыйтăва сÿтсе явнă чух çынсемпе тĕрлĕ çыхăнăва кĕме хăнăху пурри; пĕр-пĕр йĕркепе иртекен хутшăнура е яланхи калаçура наци культуринче çирĕпленнĕ пуплев нормисене пăхăнни. Предмета вĕреннин результачĕсем: Теп шкул пĕтерекен вĕренсе итет・(Ученик научится): - чăваш чĕлхи чăваш халăх чĕлхи, хамăр республикăра патшалăх чĕлхи (вырăс челхипе пĕрле) пулса тăнине ăнланни; - тăван чĕлхепе культура хушшинче тачă çыхăну пуррине пĕлни; - чăваш чĕлхи уйрăм çынпа общество пурнăçĕнче мĕнле вырăн йышăннине ăша хывни; - тăван чĕлхене пĕлни чăваш культуришĕн, халăх пуласлăхĕшĕн пысăк пĕлтерĕшлĕ пулнине, çаванпа чĕлхене вĕренме тивĕç пурине ăнланни; -пуплевĕн тĕрлĕ тĕсĕпе усă курма пултарни; -сăмаха фонетика, тытăмĕ, пулăвĕ, лексика енчен тишкерме пĕлни, сăмах майлашăвĕпе предложение синтаксис енчен тишкерни; текста ун содержанийĕ, тĕп паллисемпе тытăмĕ енчен, пуплевĕн функцире палăракан тĕсĕсене кура, чĕлхе уйрăмлăхĕсене пăхса, илемлĕх хатĕрĕсене шута илсе тишкерни. 14

Тĕп шкул пĕтерекен çакнашкал ĕç-хĕле тума май илет (Ученик получит возможность научиться): - чĕлхен шайĕсемпе единицисем хушшинчи çыхăнусене анланса пĕтĕмлетусем туни; -чĕлхе ăслăлăхĕн тĕп ăнлавĕсене алла илсе кулленхи хутшăнура анлă уса курни; - пуплев факчĕсене чĕлхе вĕрентĕвĕçине таянса тивĕçлĕ хак пани; - тăван чĕлхен эстетика функцине ăнланса илни, илемлĕ литература тексчĕсене тишкернĕ май пуплев единицин илемлĕхне курма пĕлни. 15

(ВУЛАВ. Класра вуласа тишкерни тата килте вуласа класра сÿтсе явни. Ирĕклĕ вулав) Харкамлăх результачĕсем: - калаçас, тăнласа ăнкарас, ăнланса вулас енсене аталантарни; - тăван сăмахлăха вĕрентесси халăх традицийĕсем çинче никĕсленнине ăнланни; - тĕнче литературинче чăваш халăх сăмахлăхĕпе тăван литературăн тÿпи те пысăк пулнине, ачасене (вулакана) ăс панине ăнланса илни; - çыравçă ытларах пурнăçри чăн ĕçсене мар, хăй ăсланă пулăмсемпе геройсене сăнланса кăтартнине ăша хывни; - илемлĕ хайлавсене вуласа тухнă хыççăн харпăр хăй шухăшне палăртма пĕлни (хăй вуланă кĕнеке çинчен шухăăшланине çирĕплетсе пани); - çĕнĕлĕх кÿме, мĕн шутласа хунине çине тăрса пурнăçлама хавхаланни. Предметсен пĕрлĕхлĕ результачĕсем: - сисĕм-туйăм пултарулăхне ÿстерме пулăшни,таврари тĕнчене пĕлсе пынă май ĕçе йĕркелес хăнăхусем туянма хавхалантарни; - илемлĕ литература ăслăлăх кĕнекисенчен уйрăлса тăнине ĕнентерме пултарни; - юратнă çыравçăсем, геройсем çынсен пурнăçне, шухăш-кăмăлне, чун-чĕрине уçса панине ăша хывни; - халăх сăмахлăхĕпе çыруллă сăмахлăх жанрĕсене системăласа ушкăнлама пĕлни; - пĕр темăпа тĕрлĕ позици пулма пултарнине ăнланни, вĕсенчен пĕрне суйласа илме е хăйĕн урăхла шухăшне палăртма пĕлни; - литература сăмах ăсталăхĕ пулнине, вăл пурнăçа пĕтĕмлетÿллĕ тишкерсе, пĕр-пĕр темăн (проблемăн) паллăрах енĕсене вăйлатса кăтартнине палăртма пĕлни; - тăван литература шалашĕнче проектсем пурнăланă май вĕренÿ задачисене лартма: проблемăна татса памалли çул-йĕре тупма пĕлни; - тăван литература халăхăн сăнарлă вĕрентĕвĕ пулнине ăса хывни, çыравăçсен курѐмлѐ-сѐнарлѐ шухѐшне п.т.м.шле логикѐллѐ шухѐшлав системине кĕртни: сăлтавласа каласа пама пултарни. - тĕп ыйтăва тата хушма ыйтусене палăртни: малтанлăх шухăшĕсене калани: ĕçе тунă чухне харпăр хăйне тĕрĕслесе тăни, ĕç результачĕсене ăнланса хак пани; 15

(ВУЛАВ. Класра вуласа тишкерни тата килте вуласа класра сÿтсе явни. Ирĕклĕ вулав) Харкамлăх результачĕсем: - хайлавсенче хускатнă моральпе эстетикăна ăнланса ăша хывма патриотлăх, гражданлăх туйăмне мала кăларнине, этем.н чун-чĕре пахалăхĕсемпе çыхăнтарса вĕсене тĕрĕс ăнлантарма пĕлни, йывăрлăха çĕнтерме вĕренни; - çын хутшăнăвĕсене (патшалăх туйăмне (кодексне), çынна хисепленине, пĕр-пĕрне ăнланнине,пулăшма хатĕр пулнине, тÿрĕ чунлăха, шанчăклăха, вăрттăнлăха упрама пĕлнине, этем ăс-хакăл тĕлĕшĕнчен ÿссе пынине (ырсунăм, суя-ултав, ăшпиллĕх,чыс, тивĕç, сове), йĕркелĕх принципĕсене вĕрентекен хăй хаклăхне курма пулăшнине ăнланни; - шухăша путаракан, яваплăха туйса илме, хайлавсенчи сăнарсенче харпăр хăйне курма пĕлни. Предметсен пĕрлĕхлĕ результачĕсем: - вĕренекенсен пĕлÿ, хăнăху туянас,шухăшлав, ĕçлес пултарулăхне аталантарни; - вĕренÿпе вулав тата тĕпчев урлă халăхăн ĕмĕрхи илемлĕх ăнкарăвне ăса хывни, çыхăнуллă шухăшлава тарăнлатса пыни; - историри вăл е ку пулăм, ĕç-пуç пирки шухăшлама, çирĕплесе калама, ытларах хайлавсенче сăнланнă вăхăтпа событие тата геройсене хак пама, танлаштарма, сÿтсе явма, гипотезăсене кăларса тăратса сăлтавлама пĕлни. Предметсен пайрăм результачĕсем: - VIII класра литературăра тема тата хронологие, IX класра жанра тата хронологипе историе (халăхăн, обществăн пурнăçне) тĕпе хунине пĕлни; - çыравçă кун-çулĕпе пултарулăх çул-йĕрĕ историллĕ калаçусем çинче никĕсленнине ăнланни; - авторпа вулавçă хушшинчи çыхăну мелне алла илни; - хайлавсенче çырса панă вăхăт мĕнле сăнланнине, хакланнине (автор позицине) тема, жанр тата истори контекстĕнче пăхма пĕлни; - класра е килте вуланă хайлавсене вырăн-вырăнăн, туллин е пĕтĕмĕшле кĕскен сюжетласа каласа е çырса пама пултарни; - хайлавсен сăнарлă тытăмăнче наци хăй евĕрлĕхне палăртма хăнăхтарасси; - литературăн ретпе жанр уйрăмлăхĕсене сăнаса пĕтĕмлетесси; - пурнăç чăнлăхĕпе автор хăй ăсласа тунă сăнарсемпе пулăмсем хушшинчи шайлашăва асăрхасси, хайлаври авторăн кăмăлĕпе шухăш-туйăмĕ мĕнлерех палăрнине сăнаса пĕтĕмлетесси; - хайлавра пур енчен туллин тишкерме, темипе проблемине, тытăмĕпе сăнарĕсене,конфликчĕпе сюжетне ăнланма, лирикăллă героя уçса пама вĕрентнине аталантарасси; - çыравçă биографийĕ урлă вăл пурăннă вăхăта хак пама пултармалла (хăш саманара, камсемпе хутшăнса, мĕншĕн кĕрешсе ÿснине, тĕнчекурăмĕ мĕнле витĕмпе йĕркеленнине,унăн пултарулăхĕ вăл пурăннă вăхăтпа çыхăнса тăнине палăртма пĕлмелле). Литература пултарулăхне аталантарасси (çырупа пуплев ăсталăх.) харкамлăх результачĕсем: - вулав тата литература пултарулăхĕн шайне тĕрлĕ мелпе аталантарни;хайлавра хускатнă çивĕч ыйтусене (проблемăсене) тупни, илемлĕх мелĕсем хайлав шухăшне вăйлатнине ăнлантарса пама пĕлни; - пурнăç чăнлăхĕпе автор хăй ăсласа тунă сăнарсемпе пулăмсем хушшинчи шайлашăва асăрхасси, илемлĕ хайлавра авторăн кăмăлĕпе шухăш-туйăмĕ (позицийĕ) мĕнлерех палăрнине сăнаса пĕтĕмлетни; Предметсен пĕрлĕхлĕ результачĕсем: - илемлĕ литература, ăслăлăхпа политика, публицистикăпа критика хайлавĕсене тĕрĕс, çăмăл, уçăмлă вулама пĕлни; - вĕрентекен каланине е лекцилле калаçăва туйăм форминчен уçлăхпа графика е паллăпа символа куçарни, каласа е çырса памалли шухăшсен плане, тезисĕсене системăласа пĕтĕмлетме хак пама, танлаштарма, ушкăнлама пĕлни; Предметсен пайрăм результачĕсем: - сăмах вĕçĕн калани (ыйту-хурав мелĕпе, илемлĕ литература хайлавне е сыпăкĕсене ăслани); - çыру ĕçĕсем çырни (эпикăлла хайлав сыпăкĕсен содержанине каласа е çырса (изложени) пани, хăй мĕн çинчен калассин, çырассин планне туни, литература темипе проект, хаклав, тĕпчев ĕçĕ, эссе, хыпар, хатĕрлени); - пултарулăх ĕçĕсем хатĕрлеттерни (ачасен логика шухăшлавне аталантарасси) (рецензии, отзыв, аннотации, доклад, реферат, сăвă, калав çырни, видеоролик, видеоклип, кино ÿкерме, презентаци тума вĕренни); - палăртуллă вулав валли партитура туни тата çын умне тухса вуласа е каласа парасси, çав тĕллевпе илемлĕ текста е докладпа реферата ăша хывни (планлани), тишкерни; - вуланă кĕнеке, курнă спектакль, концерт, кинофильм, телекурăм çинчен çырса хак пама пĕлни (рецензии, информации, заметка:, доклад, реферат), çавна май сăнарсемпе пулăмсене авторăн позицине харпăр хăй мĕнле йышăннине ăнлантарса тата сăлтавласа пани; V-IX классенче çырма хăнăхнă пур йышши изложенисемпе сочиненисен тĕсĕсене аса илсе çирĕплетни, ăсталăх шайне палăртакан сочиненисем çырни 16

1.2.5.3. Русский язык 17

Выпускник научится: 17

Выпускник получит возможность научиться: 19

1.2.5.4.Литература 19

1.2.5.5. Иностранный язык( английский) 23

1.2.5.6.История России. Всеобщая история 29

1.2.5.7.Обществознание 31

1.2.5.8. География 37

1.2.5.9. Математика 41

Выпускник научится в 5-6 классах (для использования в повседневной жизни и обеспечения возможности успешного продолжения образования на базовом уровне) 41

распознавать логически некорректные высказывания. 41

Представлять данные в виде таблиц, диаграмм, 41

читать информацию, представленную в виде таблицы, диаграммы. 41

выполнять измерение длин, расстояний, величин углов, с помощью инструментов для измерений длин и углов; 42

вычислять площади прямоугольников. 42

Выпускник получит возможность научиться в 5-6 классах (для обеспечения возможности успешного продолжения образования на базовом и углублённом уровнях) 42

распознавать логически некорректные высказывания; 43

строить цепочки умозаключений на основе использования правил логики. 43

применять правила приближенных вычислений при решении практических задач и решении задач других учебных предметов; 43

выполнять сравнение результатов вычислений при решении практических задач, в том числе приближенных вычислений; 43

составлять числовые выражения и оценивать их значения при решении практических задач и задач из других учебных предметов. 43

Оперировать понятиями: равенство, числовое равенство, уравнение, корень уравнения, решение уравнения, числовое неравенство. 43

извлекать, информацию, представленную в таблицах, на диаграммах; 43

составлять таблицы, строить диаграммы на основе данных. 43

выделять при решении задач характеристики рассматриваемой в задаче ситуации, отличные от реальных (те, от которых абстрагировались), конструировать новые ситуации с учётом этих характеристик, в частности, при решении задач на концентрации, учитывать плотность вещества; 44

решать и конструировать задачи на основе рассмотрения реальных ситуаций, в которых не требуется точный вычислительный результат; 44

решать задачи на движение по реке, рассматривая разные системы отсчета. 44

выполнять измерение длин, расстояний, величин углов, с помощью инструментов для измерений длин и углов; 44

вычислять площади прямоугольников, квадратов, объёмы прямоугольных параллелепипедов, кубов. 44

Выпускник научится в 7-9 классах (для использования в повседневной жизни и обеспечения возможности успешного продолжения образования на базовом уровне) 44

использовать графическое представление множеств для описания реальных процессов и явлений, при решении задач других учебных предметов. 45

Оперировать на базовом уровне понятиями: равенство, числовое равенство, уравнение, корень уравнения, решение уравнения, числовое неравенство, неравенство, решение неравенства; 46

проверять справедливость числовых равенств и неравенств; 46

решать линейные неравенства и несложные неравенства, сводящиеся к линейным; 46

решать системы несложных линейных уравнений, неравенств; 46

проверять, является ли данное число решением уравнения (неравенства); 46

решать квадратные уравнения по формуле корней квадратного уравнения; 46

изображать решения неравенств и их систем на числовой прямой. 46

Находить значение функции по заданному значению аргумента; 46

находить значение аргумента по заданному значению функции в несложных ситуациях; 46

определять положение точки по её координатам, координаты точки по её положению на координатной плоскости; 46

по графику находить область определения, множество значений, нули функции, промежутки знакопостоянства, промежутки возрастания и убывания, наибольшее и наименьшее значения функции; 46

строить график линейной функции; 46

проверять, является ли данный график графиком заданной функции (линейной, квадратичной, обратной пропорциональности); 46