Основная образовательная программа основного общего образования (фк гос)

использовать приобретенные знания и умения в практической деятельности и повседневной жизни, чтобы

1. 
   Сузык һәм тартык авазларның классификациясен, сингармонизм законын, аңлау һәм ирен гармониясе үзенчәлекләрен белү һәм сөйләмдә дөрес куллану.
   
2. 
   Татар телендә иҗек калыплары, сүзләрне дөрес басым белән әйтү. Җөмләләрдә логик басымны дөрес билгеләү, тиешле интонация белән сөйләү.
   
3. 
   Аваз һәм хәрефләрне аера белү. Алфавитны истә калдыру.
   
4. 
   Сүзләргә фонетик анализ ясау.
   
5. 
   Орфографик сүзлекләрдән файдалану.
   

Лексикология һәм фразеология:

1. 
   Татар теленең сүзлек составын килеп чыгуы, кулланылу өлкәсе һәм кулланылу активлыгы буенча бәяли белү.
   
2. 
   Сузләрне һәм фразеологизмнарны урынлы куллану, аларның мәгьнәләренә аңлатма бирә белү. Омоним, синоним, антоним сүзләрне дерес куллану.
   
3. 
   Терле типтагы сүзлекләрдән файдалана белү.
   

Суз тозелеше һәм суз ясалышы:

1. 
   Сузләрнең мәгънәле кисәкләренә аңлатма бирә белү. Тамырдаш сүзләр табу. Сүзләрне төзелеше һәм ясалышы буенча тикшерү.
   
2. 
   Татар телендә сүзләрнең ясалыш ысулларын белү.
   

Морфология:

1. 
   Сүз төркемнәрен лексик-грамматик мәгьнәсе, морфологик һәм синтаксик билгеләре буенча аера һәм аларны таный белү. Морфологик анализясау.
   
2. 
   Өйрәнелгән сүз торкемнәре белән жөмләләр һәм текстлар төзү. Сүз теркемнәренең төрле ысуллар белән ясалышын белү.
   

Синтаксис:

1. 
   Сүзтезмәләргә, гади һәм кушма жөмләләргә синтаксик анализ ясый белү.
   
2. 
   Сүзтезмәне жөмләдән аера белү. Сүз төркеме белән жөмлә кисәген дөрес билгеләү.
   
3. 
   Аерымланган жөмлә кисәкләре, эндәш һәм кереш сүзләр кергән җөмләләр төзү.
   
4. 
   Туры һәм кыек сөйләмне дөрес куллану, алар кергән жемләләр төзү.
   
5. 
   Кушма җөмләләрнең схемасын төзү.
   
6. 
   Текстның үзенчәлекле билгеләрен белү. Аның стилен дөрес билгеләү.
   
7. 
   Җөмләдәге сүз тәртибен билгеләү.
   

Пунктуация:

1. 
   Җөмлә һәм текстта тыныш билгеләре куелырга тиешле урыннарны дөрес табу. Бирелгән җөмлә һәм текстта куелган тыныш билгеләренә анлатма бирү.
   
2. 
   Диалог, туры һәм кыек сөйләм янында тыныш билгеләрен куя белү.
   

Сөйләм эшчәнлеге:

1. 
   Укучыларньң үз тәҗрибәсеннән чыгып, диалогик һәм монологик сөйләм оештыра белүе.
   
2. 
   Укыган яки тыңлаган текстныңэчтәлеген сөйләү, планын төзү.
   
3. 
   Бирелгән план буенча сочинение язу.
   
4. 
   Әдәби геройларны сурәтләп бирү.
   
5. 
   Караган спектакль буенча хикәя төзү (телдән яки язма).
   
6. 
   Программа буенча укылган китапныңэчтәлеген сөйләү яки язу.
   
7. 
   Эш кәгазьләреннән гариза, белдерү, ышаныч кәгазе h.6.язу.
   

8. 
   Якын дустыңа яки туганыңа хат язу.
   
9. 
   Укытучы биргән яки укучы үзе сайлаган китапка аннотация язу.
   
10. 
    Сочинение элементлары булган изложениеләр язу.
    
11. 
    Стилистик хаталары булган жөмләләрне яки текстны төзәтү.
    
12. 
    Татарчадан русчага яки русчадан татарчага тәржемә итү күнегүләре эшләү.
    

Планлаштырылган нәтиҗәләр

• 
  төркем белән эшләү күнекмәләре алу. Укучының иптәшләре һәм укытучы белән бергәләшеп эшләү күнекмәләренә ия булуы балаларны мораль-әхлакый һәм психологик яктан да гамәли эш алымнарына өйрәтә;
  
• 
  аралашу компетенциясе төрле бурычларны хәл итү алымнарын үзләштерү, телне өйрәнү башка кешеләр белән аралашуның нигезен тәшкил итүен истә тотарга да өйрәтә, шул максаттан тормыш хәлләренә бәйле рәвештә иптәшең белән аралашу нормаларын һәм формаларын үзләштерүне дә күз уңында тота;
  
• 
  телне өйрәнү сөйләм эшчәнлеген үстерүне дә алгы планга куя, бу исә укучыларның ана телен өйрәнгәндә аралашу компетенциясен истә тотып эш итәргә этәргеч ясый.
  

• 
  төркем белән эшләү күнекмәләре алу. Укучының иптәшләре һәм укытучы белән бергәләшеп эшләү күнекмәләренә ия булуы балаларны мораль-әхлакый һәм психологик яктан да гамәли эш алымнарына өйрәтә;
  
• 
  аралашу компетенциясе төрле бурычларны хәл итү алымнарын үзләштерү, телне өйрәнү башка кешеләр белән аралашуның нигезен тәшкил итүен истә тотарга да өйрәтә һәм шул максаттан тормыш хәлләренә бәйле рәвештә иптәшең белән аралашу нормаларын һәм формаларын үзләштерүне дә күз уңында тота;
  
• 
  телне өйрәнү сөйләм эшчәнлеген үстерүне дә алгы планга куя, бу исә укучыларның ана телен өйрәнгәндә аралашу компетенциясен истә тотып эш итәргә этәргеч ясый.
  

• 
  балалар проектлау-тикшеренү күнекмәләрен гамәли яктан үзләштерәләр;
  
• 
  мәгънәсенә төшенеп уку һәм алган мәгълүмат белән эшли белү күнекмәләре бирелә;
  
• 
  танып-белү методын гамәли яктан куллана белергә өйрәтә, бу яктан тел өйрәнү дәресләрендә укучылар логик фикерләү алымнарына да ия булалар.
  

• 
  әзер мәгълүмат чыганакларындагы фикерләрне системага салып, чагыштырып, тикшереп һәм гомумиләштереп, мөстәкыйль аңлатмалар бирергә өйрәнелә;
  
• 
  аерым текстлар белән эшләгәндә, төп фикерне аерып алып, аны тезис рәвешендә кыска, җыйнак һәм төгәл итеп, график (таблица, схема, карта яки диаграмма) формасында җиткерү;
  
• 
  булган таблица, схема һәм график рәсемнәрне тутыра яки тулыландыра белү. Моның өчен тел дәресләрендә мәгълүматны төрле чыганаклардан һәм заманча техник чаратлар ярдәмендә эзләп табарга өйрәтү, Интернет челтәреннән урынлы, чамасын белеп һәм дөрес итеп файдалану.
  

• 
  ана теле дәресләрендә укучылар туган илнең тарихи-географик образын күзаллый белергә, шуңа бәйле рәвештә туган ягының тарихын һәм географиясен, аның мәдәни мирасын һәм традицияләрен күзаллый белү;
  
• 
  тел дәресләрендә үтелә торган темаларга бәйле рәвештә туган илнең иҗтимагый-сәяси төзелешен, анда булып узган тарихи вакыйгаларны хронологик һәм фактик яктан белергә бурычлы; шуңа бәйле рәвештә дәүләт символларыбулып саналган герб, флаг һәм гимнны, дәүләт бәйрәмнәрен дә белү;
  
• 
  илнең гражданнары буларак, укучылар үзләренең хокук һәм бурычларын, милли традицияләрен, мәдәниятларын, аның кыйммәтләрен аңлау һәм белү.